Healthy Kids Healthy Planet – Hoe we onze gezondheid en de natuur kunnen beschermen tegen sigaretten en vapes is het eerste wetenschappelijk onderbouwde educatieve kinderboek (7–10 jaar) dat de schadelijke effecten van roken en vapen belicht, zowel voor de gezondheid als voor het milieu. Via interactieve activiteiten en illustraties leren kinderen de gevolgen van tabaksgebruik begrijpen en worden ze gestimuleerd om gezondere, bewustere keuzes te maken.

Het boek wordt onderschreven door toonaangevende experts in België en daarbuiten, en is bedoeld voor gebruik thuis en op school. Het bevat een praktische handleiding voor leerkrachten en kan verschillende onderwijsdoelen ondersteunen: kennismaking met gezondheid en wetenschap, gesprekken over zelfvertrouwen en groepsdruk, en bewustmaking rond milieubescherming.

Aanbevelingen

"Healthy Kids, Healthy Planet is in de eerste plaats een leuk boek! De prachtige illustraties nodigen uit om verder te lezen, en de beperkte tekst per pagina maakt het toegankelijk voor kinderen. De combinatie van sigaretten/vapes, milieu en gezondheid brengt meerdere belangrijke thema’s samen. Marília Breite heeft een visueel aantrekkelijk boek gemaakt en een fantastisch instrument ontwikkeld om bij te dragen aan een rookvrije generatie. Sterk aan te bevelen!"
— Prof. dr. Guido Van Hal, professor sociale epidemiologie aan de Universiteit Antwerpen en een vooraanstaand expert in volksgezondheid en tabaksbestrijding.

"Een geweldig initiatief. Dit boek kiest een andere aanpak om kinderen bewust te maken van de gevolgen van roken. Educatief en vernieuwend, en het helpt het gesprek op gang te brengen over roken, milieu en gezondheid."
— Rookstopteam, UZ Leuven

pedagogische aanpak 

De opbouw van Gezonde Kinderen, Gezonde Planeet vertrekt vanuit een constructivistische visie op leren, waarbij inzicht groeit door concrete interactie met de wereld (Piaget, 1952). Het boek begint bij de ademhaling, de longen en de beweging van het kind zelf, en breidt stap voor stap uit naar de milieuschade die door tabak wordt veroorzaakt. Het eindigt met het aanreiken van tools voor betrokkenheid: observeren, vastleggen en eenvoudige vormen van publieke expressie. Deze beweging van het zintuiglijke naar het systemische weerspiegelt hoe kinderen betekenis construeren, vertrekkend vanuit wat ze zien en voelen.

Het materiaal sluit aan bij kerngebieden van Wereldoriëntatie, waaronder biologie, milieusystemen en duurzaamheid. Het draagt bij tot Gezondheidseducatie door de effecten van roken en vapen te verhelderen in een taal die geschikt is voor jonge leerlingen. Binnen Ethiek en Burgerschap opent het vragen rond zorg, verantwoordelijkheid en de rol van individuen in gedeelde ruimtes. De milieufocus verbindt zich met Aardrijkskunde en Wetenschappen, terwijl de narratieve structuur kansen biedt voor Taalontwikkeling via beschrijving, gesprek en woordenschat.

Deze dimensies sluiten nauw aan bij de eindtermen van het Vlaamse lager onderwijs en bij de competenties die UNICEF promoot, zoals mondiale burgerschap, milieubewustzijn en het welzijn van het kind.

Piaget, J. (1952). The Origins of Intelligence in Children. New York: International Universities Press

UNICEF (2020). Learning for Sustainability and Global Citizenship Education: A Framework for Primary and Lower Secondary Education. Geneva: UNICEF

Vlaamse overheid (2023). Eindtermen Lager Onderwijs. Brussels: Departement Onderwijs en Vorming

waarom preventie op school?

Waarom preventie op school?

Onderzoek bevestigt dat preventieprogramma’s op school, zelfs korte interventies, de kennis over roken en vapen aanzienlijk verbeteren, de weerstand tegen groepsdruk versterken en de kans op tabaksgebruik verlagen. Bewijs toont ook aan dat preventie het meest doeltreffend is wanneer ze al op jonge leeftijd wordt gestart en gedurende meerdere jaren wordt herhaald. Zo kunnen kinderen een blijvend bewustzijn en betere besluitvormingsvaardigheden ontwikkelen.

In België blijft de gezondheidslast van roken ernstig. Sciensano schat dat er jaarlijks ongeveer 9.000 tabaksgerelateerde overlijdens zijn. Volgens een recente analyse van professor Filip Lardon (Universiteit Antwerpen) ligt dit cijfer echter vermoedelijk te laag. Hij stelt dat roken twee doden per uur veroorzaakt in België, goed voor meer dan 15.000 overlijdens per jaar, wanneer ook vaak ondergerapporteerde aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en bepaalde kankers worden meegerekend.

In Vlaanderen zijn sigarettenpeuken de meest voorkomende vorm van zwerfvuil. Volgens cijfers van OVAM maken ze ongeveer 41% uit van al het zichtbare afval in de openbare ruimte. In 2023 alleen al had bijna 93% van de geregistreerde sluikstort-overtredingen betrekking op peuken. Deze filters bestaan uit celluloseacetaat, een soort plastic dat niet volledig afbreekt. Na verloop van tijd komen schadelijke stoffen zoals nicotine, arseen en zware metalen vrij in de bodem en het water. Dit schaadt niet alleen lokale ecosystemen, maar verhoogt ook de milieu- en financiële druk op steden.

Steun het team van vrijwilligers door ons boek te kopen, onze evenementen en acties te sponsoren of partner te worden en een gift te doen. Contacteer ons voor meer informatie. Verbind ons gerust met beleidsmakers, journalisten en anderen die ons kunnen ondersteunen. binyourbuttsleuven@gmail.com